Powrót

10 min czytania 11 października 2023

Elastyczne formy zatrudnienia powstały, aby dostosować się do zmieniających się potrzeb rynku pracy oraz wymagań pracowników i pracodawców. Ich celem jest stworzenie elastycznego środowiska pracy, które pozwala na lepsze zrównoważenie życia zawodowego i osobistego, a także sprzyja dostosowaniu pracownika do różnych sytuacji życiowych. Jakie są rodzaje elastycznych form zatrudnienia? Co cenią pracodawcy w elastycznych formach zatrudnienia? Jakie są wady i zalety elastycznego zatrudniania pracowników?

SPIS TREŚCI

• Elastyczny rynek pracy
• Czego dotyczy elastyczność zatrudnienia?
• Jakie są elastyczne formy zatrudniania pracowników?
• Korzyści elastycznych form zatrudnienia
• Ograniczenia z zastosowania elastycznych form zatrudnienia

Elastyczny rynek pracy

Elastyczność związana z rynkiem pracy to zdolność przystosowania się do nowych warunków oraz adaptacja do nowych rozwiązań technologicznych. Elastyczność będzie oznaczała coś innego, w zależności od rodzaju grupy. Dla pracodawców będzie to dostosowywanie obszarów działalności do intensywności produkcji lub zapotrzebowania odbiorców. Dla pracowników zaś będzie to przystosowanie się do nowych rozwiązań, np. czasu i miejsca wykonywania pracy, nowych umiejętności i kwalifikacji. Jakie są rodzaje elastyczności?

• elastyczność zatrudnienia — to zdolność firmy do dostosowywania struktury zatrudnienia pracowników do zmieniającego się zapotrzebowania i fluktuacji w produkcji lub świadczeniu usług, wynikających z warunków rynkowych.
• elastyczność funkcjonalna — jest związana z możliwością pracowników do wykonywania różnorodnych zadań i pełnienia różnych ról wewnątrz przedsiębiorstwa. Jest to możliwe, gdy pracownicy posiadają wszechstronne lub wieloprofilowe kwalifikacje i są gotowi do wykonywania zadań na różnych stanowiskach.
• elastyczność finansowa — odnosi się do zmienności wynagrodzenia, która zależy od wielu czynników, takich jak realizacja zleceń, polityka płacowa przedsiębiorstwa, sytuacja na rynku itp.
• elastyczność czasu pracy — to użycie różnych form organizacji czasu pracy, w zależności od zapotrzebowania na rynku na określone usługi.
• elastyczność przestrzenna — polega na możliwości wykonywania pracy w sposób swobodny, może być to np, praca zdalna.

Czego dotyczy elastyczność zatrudnienia?

Elastyczne formy zatrudnienia mogą dotyczyć wielu warunków związanych z wykonywaniem pracy. Elastyczność zatrudnienia dotyczy takich obszarów jak:

• elastyczny czas pracy,
• miejsce wykonywania pracy,
• forma prawna zatrudnienia,
• wynagrodzenie,
• organizacja pracy,
• narzędzia pracy.

Czytaj też: Wymiar czasu pracy — ile wynosi w 2023 roku?

Jakie są elastyczne formy zatrudniania pracowników?

Za elastyczne formy zatrudnienia uważa się wszystkie formy, które nie są klasyczną umową o pracę zawartą na czas określony na pełen etat. Jakie można wymienić rodzaje elastycznych form zatrudnienia ze względu na rodzaj umowy:

Umowa zlecenie

To umowa cywilnoprawna, której przepisy reguluje Kodeks cywilny. Często jest to forma zatrudnienia młodych ludzi, studentów lub osób, które pracują dodatkowo. Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania zlecenia, które powierza mu zleceniodawca. Należy do elastycznego zatrudnienia, ponieważ nie ma w jej wykonywaniu żadnych ograniczeń co do czasu pracy. Nie ma sztywno nałożonej liczby dni wolnych tak jak w przypadku umowy o pracę. Jednak często jest ona zawierana na konkretną liczbę godzin do przepracowania. Umowa zlecenie mimo wielu zalet, ma również wady, do których należą: brak prawa do urlopów, brak zwolnienia lekarskiego, praca nie wlicza się do stażu pracy itp.

Umowa o dzieło

To również umowa cywilnoprawna, której prawo reguluje Kodeks cywilny. Definiuje się ją jako umowę, na mocy której jedna strona (zleceniobiorca) zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła intelektualnego lub fizycznego, a druga strona (zleceniodawca) zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia za wykonane dzieło. W przypadku tego rodzaju umowy, ważny jest rezultat wykonania dzieła, a nie tak jak w przypadku umowy zlecenia jej proces. Często są to jakieś czynności materialne takie jak np. remont mieszkania, wykonanie mebli na zamówienie lub czynności niematerialne, takie jak promocja firmy, zaprojektowanie domu itp. Umowa o dzieło jest korzystna dla obu stron, ponieważ nie trzeba od niej odprowadzać składek ZUS, za wyjątkiem sytuacji, w której pracuje się u własnego pracodawcy. Jest to forma elastycznego zatrudniania pracowników, ponieważ daje pełną swobodę, co do wykonywania zadań, ponieważ liczy się efekt końcowy, a nie samo działanie.

Wszystkie te umowy należą do umów, które reguluje Kodeks pracy. Zostały zakwalifikowane do elastycznych form zatrudnienia, ponieważ odznaczają się brakiem stałości zatrudnienia, ponieważ można je rozwiązać w każdym momencie bez podania konkretnej przyczyny.

Umowa o pracę na okres próbny

Umowa o pracę na okres próbny może być zawarta na maksymalnie 3 miesiące. Jeśli umowa po tym czasie nie zostanie kontynuowana, to automatycznie się rozwiązuje. Pracownik może znowu zostać zatrudniony na podstawie tej umowy, ale musi być to inne stanowisko oraz jeżeli od rozwiązania wcześniejszej umowy upłynęły co najmniej 3 lata.

Umowa o pracę na czas określony

Umowa na czas określony to umowa, która zalicza się do elastycznych form zatrudnienia, ponieważ kończy się z dniem, na który została zawarta. Może być zawarta na maksymalnie 33 miesiące i może być ich tylko trzy, po tym czasie musi zostać zawarta na czas określony.

Umowa na zastępstwo

To rodzaj umowy, który ma zapewnić pracodawcy ciągłość pracy na danym stanowisku. Często zatrudnia się osoby na zastępstwo, ponieważ poprzedni pracownik idzie na urlop macierzyński lub ma przedłużającą się chorobę. Umowa ta rozwiązuje się w momencie powrotu pracownika na dane stanowisko. Taki rodzaj umowy może być zawierany na dowolny czas, ponieważ nie ma ograniczeń tak jak w przypadku umowy o pracę na czas określony.

Zatrudnienie w niepełnym wymiarze pracy

Zawiera się ją najczęściej na 1/2 lub 3/4 etatu. Pracodawca musi ustalić z pracownikiem wymiar etatu oraz w jakie dni i godziny będzie musiał pracować. Pracownik ma takie same prawa, jak reszta pracowników. Wysokość dni urlopu zależna jest od przebytego stażu pracy oraz liczona jest proporcjonalnie do wymiaru godzinowego.

Praca zdalna (kiedyś telepraca)

Praca zdalna jest zaliczana do elastycznych form zatrudnienia, ponieważ daje możliwość świadczenia pracy poza jej siedzibą. Może odbywać się w domu lub w każdym innym miejscu na świecie. Często taki rodzaj pracy wykorzystują osoby pracujące w takich zawodach jak: grafik, programista, copywriter, marketingowiec, rekruter freelancer, influencer itp. Nie każdy zawód da się w takiej formie wykonywać. Głównie jest on zależny od wykorzystywania urządzeń komunikacji elektronicznej: internet, telefon itp. Czas pracy na danej umowie zależny jest od długości trwania umowy.

Praca nakładcza

To inaczej praca chałupnicza, w której pracownik wykonuje różnego rodzaju fizyczne czynności, takie jak pakowanie, sortowanie, składanie, wyrabianie np. ozdób choinkowych lub składanie długopisów itp. Praca nakładcza może występować w różnych branżach i sektorach gospodarki, od magazynów i przemysłu produkcyjnego po budownictwo i rolnictwo. Łączy w sobie elementy umowy o pracę oraz umowę o dzieło. Jej cechą charakterystyczną jest możliwość wykonywania pracy z domu lub w innym miejscu, a nie w siedzibie pracodawcy. Wykonawca sam decyduje o czasie i miejscu wykonywania pracy, ma do wykonania określoną liczbę produktów. Można ją zawrzeć na czas próbny, określony lub nieokreślony oraz obowiązuje okres wypowiedzenia. Zasady, co do wynagrodzenia w przypadku umowy nakładczej są nietypowe. Wynagrodzenie nie powinno być niższe niż 50% minimalnego wynagrodzenia, a w przypadku osoby, której jest to jedyne źródło dochodu, musi być wartości co najmniej minimalnego wynagrodzenia. Przy umowie tego typu ma się również prawo do urlopu wypoczynkowego, wynagrodzenia chorobowego oraz do macierzyńskiego.

Wykorzystanie elastycznych form pojawia się najczęściej w branżach o dużej rotacji pracowników. Stosowane są tam, gdzie potrzeba dostosowania liczby pracowników do aktualnych potrzeb zakładu pracy wynikających często z warunków atmosferycznych czy ogólnych potrzeb zakładu.

Czytaj też: Jak działa agencja pracy?

Czytaj też: Brutto ile to netto?

Elastyczne formy zatrudnienia – jakie są korzyści?

Wprowadzenie elastycznego zatrudnienia może przynieść wiele korzyści zarówno dla pracodawcy jak i pracowników. Oczywiście, nie w każdej branży będzie możliwe stosowanie elastycznych form, ale wybór takie modelu zatrudnienia staje się coraz bardziej popularny. Jakie są zalety elastycznych form zatrudnienia? Co daje wdrożenie elastycznych form zatrudnienia?

Zalety elastycznych form zatrudnienia dla pracodawcy

• Optymalizacja zasobów ludzkich — elastyczne formy zatrudnienia pozwalają pracodawcom dostosowywać liczbę pracowników do zmieniających się potrzeb firmy, co pozwala na bardziej efektywne zarządzanie zasobami ludzkimi.
• Redukcja kosztów — pracodawcy mogą zmniejszyć koszty zatrudnienia, takie jak stałe wynagrodzenia i korzyści socjalne, poprzez stosowanie elastycznych form zatrudnienia.
• Zwiększona efektywność — elastyczność pozwala firmom lepiej reagować na zmiany na rynku i szybko dostosowywać się do nowych warunków.
• Większa różnorodność w zespole — elastyczne umowy mogą pomóc w tworzeniu bardziej zróżnicowanego i różnorodnego zespołu, co może przyczynić się do innowacji i kreatywności.
• Zwiększenie retencji pracowników — pracodawcy oferujący elastyczne formy zatrudnienia często cieszą się większą lojalnością pracowników, ponieważ ci czują się bardziej zadowoleni ze swojej pracy i mają większą kontrolę nad swoimi karierami.
• Łatwe tworzenie nowych miejsc pracy — elastyczne formy ułatwiają pracodawcom tworzenie nowych miejsc pracy w krótkim czasie, co może być szczególnie przydatne w przypadku szybkiego rozwoju firmy lub sezonowych potrzeb zatrudnienia.
• Możliwość elastycznej współpracy ze specjalistami – Pracodawcy mogą elastycznie współpracować z różnymi specjalistami, co pozwala na dostęp do różnych umiejętności i wiedzy w miarę potrzeb, bez konieczności utrzymywania stałego zespołu specjalistycznego.
• Możliwość przetestowania pracowników – elastyczne formy zatrudnienia dają pracodawcom przetestować pracowników na krótszym okresie przed ewentualnym zatrudnieniem na stałe.
• Mniejsze koszty rekrutacji – elastyczne umowy mogą pomóc w obniżeniu kosztów związanych z tradycyjnym procesem rekrutacji. Brak konieczności stałego zatrudniania pracowników na pełny etat oznacza mniejszą potrzebę reklamowania stanowisk pracy, prowadzenia długotrwałych procesów selekcji i przeprowadzania kosztownych szkoleń wstępnych.

Zalety elastycznych form zatrudnienia dla pracownika

• Możliwość łączenia pracy zawodowej z życiem rodzinnym, pracą dodatkową lub edukacją – elastyczny model zatrudnienia pozwala na na dostosowanie godzin pracy do indywidualnych potrzeb i priorytetów pracowników.
• Większa swoboda i kontrola – pracownicy mogą często wybierać, kiedy i gdzie pracować, co pozwala im lepiej zarządzać swoim czasem i efektywniej wykorzystywać godziny pracy. Ruchomy czas pracy w dzisiejszym świecie jest bardzo rozchwytywany i popularny.
• Mniejszy stres i lepsze samopoczucie – elastyczność może pomóc w zmniejszeniu stresu związanego z codziennym dojazdem do pracy oraz umożliwić pracownikom pracę w bardziej komfortowym środowisku, co przekłada się na ich ogólne samopoczucie.
• Możliwość zdobywania doświadczenia zawodowego – elastyczne formy stostunku pracy dają możliwość zdobycia pierwszego doświadczenia w danej branży. Dzięki nim pracownicy mogą sprawdzić, czy kierunek, w którym idą jest dla nich dobry.
• Możliwość przetestowania swoich umiejętności w danej branży – często się zdarza, że pracownicy planują zmianę branży i się przebranżowują. Elastyczne formy stosunku pracy dają możliwość sprawdzenia swoich umiejętności w innych sektorach, w których chcą spróbować swoich sił.

Elastyczne formy zatrudnienia – jakie są wady?

Elastyczne zatrudnienie jest popularnym modelem pracy, który zyskuje na znaczeniu w dzisiejszym świecie biznesu. Pozwala pracownikom dostosować swoje harmonogramy pracy do indywidualnych potrzeb, co może przynieść wiele korzyści. Jednak nie jest to rozwiązanie idealne, i istnieją pewne wady elastycznego zatrudnienia. Jakie są wady elastycznego zatrudnienia?

Wady elastycznych form zatrudnienia dla pracodawców:

• Brak stałego zespołu pracowników – elastyczne formy zatrudnienia mogą prowadzić do braku stałego zespołu pracowników, co utrudnia budowanie spójnej kultury organizacyjnej i długofalowych relacji z pracownikami.
• Koszty szkoleń i rekrutacji – pracodawcy muszą ponosić koszty rekrutacji i szkoleń nowych pracowników, co może być czasochłonne i kosztowne, zwłaszcza w przypadku częstych rotacji pracowników.
• Zmniejszona lojalność pracowników – pracownicy zatrudniani na elastycznych umowach mogą być mniej lojalni wobec firmy, co zwiększa ryzyko utraty cennych pracowników.
• Słabsza więź pracowników z zarządzającymi – w przypadku elastycznych form zatrudnienia może występować słaba więź między pracodawcami a pracownikami, ponieważ pracownicy często nie identyfikują się z firmą i jej celami długofalowymi.

Wady elastycznych form zatrudnienia dla pracowników:

• Brak stabilności finansowej – pracownicy z elastycznymi umowami często doświadczają niestabilności finansowej z powodu nieregularnych przychodów i braku świadczeń pracowniczych.
• Brak zabezpieczenia socjalnego – elastyczne formy zatrudnienia często nie oferują takich zabezpieczeń jak zasiłek dla bezrobotnych czy płatny urlop, co może sprawić, że pracownicy są bardziej narażeni na ryzyko utraty dochodów w przypadku utraty pracy.
• Brak dostępu do szkoleń i rozwoju zawodowego – pracownicy na elastycznych umowach często nie mają dostępu do szkoleń czy programów rozwoju zawodowego oferowanych przez pracodawców, co może ograniczać ich możliwości rozwoju.
• Wzrost stresu i niepewności – niestałość zatrudnienia i nieregularność godzin pracy mogą prowadzić do wzrostu stresu i niepewności wśród pracowników.
• Mniejsze wynagrodzenie przy zatrudnieniach na miejszy etat z reguły dostaje się mniejsze wynagrodzenie.
• Ograniczenia w rozwoju – przy pracach niestabilnych może być problem obrać sobie ścieżkę kariery i rozwoju. Ciężej jest starać się o premię czy awans.
• Trudności w utrzymaniu równowagi między pracą a życiem prywatnym – elastyczne formy zatrudnienia, zwłaszcza praca zdalna, mogą utrudniać utrzymanie równowagi między pracą a życiem prywatnym.

Zapoznaj się z różnymi formami zatrudnienia, ponieważ umożliwia to lepsze dostosowanie wyboru do indywidualnych potrzeb i celów zawodowych. Elastyczność czasu i miejsca pracy często pozwala zaoszczędzić czas, ponieważ możemy lepiej rozplanować cały swój dzień. Możliwość dostosowania pracy do własnego trybu życia jest bardzo porządana w dzisiejszych czasach, a elastyczne formy zatrudnienia na to pozwalają.

Sprawdź też: Umowa zlecenie a emerytura — czy wlicza się do stażu pracy?

Udostępnij artykuł

Tagi