Książeczka sanepidowska – kto jej potrzebuje i jak ją uzyskać?
Książeczka sanepidowska, czyli orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych, jest niezbędna w wielu zawodach, w których istnieje ryzyko przeniesienia zakażenia na inne osoby. Choć sama forma książeczki nie jest już wymagana, to badania sanitarno-epidemiologiczne i orzeczenie lekarskie pozostają obowiązkowe. W tym artykule szczegółowo wyjaśniamy, kto potrzebuje tego dokumentu, jakie są procedury jego uzyskania i jak wyglądają przepisy w 2025 roku.

SPIS TREŚCI:
- Dla kogo jest przeznaczona książeczka sanepidowska?
- Jakie badania trzeba wykonać?
- Czy wiesz, że ważność orzeczenia zależy od oceny lekarza?
- Jak uzyskać orzeczenie krok po kroku?
- Koszty i czas oczekiwania na badania sanepidowskie
Dla kogo jest przeznaczona książeczka sanepidowska?
Orzeczenie sanitarno-epidemiologiczne jest wymagane dla osób pracujących w branżach, w których ryzyko przenoszenia chorób zakaźnych jest szczególnie wysokie. Do grup zawodowych, których to dotyczy, należą:
Przykładowe zawody:
- Pracownicy gastronomii – kucharze, kelnerzy, pomoce kuchenne.
- Pracownicy handlu żywnością – osoby zatrudnione w sklepach spożywczych i supermarketach.
- Pracownicy służby zdrowia – lekarze, pielęgniarki, laboranci.
- Osoby pracujące w edukacji – nauczyciele, wychowawcy przedszkolni.
- Pracownicy branży beauty – kosmetyczki, fryzjerzy.
Art. 6 ust. 1 Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
„Osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, są obowiązane poddać się badaniom sanitarno-epidemiologicznym.”

Jakie badania trzeba wykonać?
Proces uzyskania orzeczenia do celów sanitarno-epidemiologicznych obejmuje kilka etapów, w tym badania laboratoryjne i konsultację lekarską. Kluczowe etapy to:
- Badanie kału w kierunku nosicielstwa – pobranie i dostarczenie trzech próbek kału w kolejnych dniach.
- Ocena wyników laboratoryjnych – analizy w kierunku obecności pałeczek Salmonella i Shigella.
- Wizyta u lekarza medycyny pracy – na podstawie wyników badań lekarz wydaje orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych
„§ 2. Badania laboratoryjne w kierunku nosicielstwa pałeczek Salmonella i Shigella przeprowadza się z próbek kału pobranych w trzech kolejnych dniach.”
Czy wiesz, że ważność orzeczenia zależy od oceny lekarza?
Orzeczenie sanitarno-epidemiologiczne nie ma określonego ustawowo terminu ważności. To lekarz medycyny pracy, biorąc pod uwagę specyfikę wykonywanej pracy i stan zdrowia pacjenta, decyduje o konieczności przeprowadzenia kolejnych badań. W praktyce oznacza to, że możesz być poproszony o odnowienie badań co kilka lat lub po zmianie miejsca pracy.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych
„§ 4. Lekarz przeprowadzający badanie lekarskie wydaje orzeczenie lekarskie, w którym określa termin następnego badania, jeżeli jest to konieczne.”

Jak uzyskać orzeczenie krok po kroku?
Aby uzyskać orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych, postępuj zgodnie z poniższymi krokami:
- Uzyskaj skierowanie – od pracodawcy lub na własną rękę, jeśli planujesz podjęcie pracy wymagającej badań.
- Odbierz pojemniki na próbki – dostępne w stacjach sanitarno-epidemiologicznych lub aptekach.
- Pobierz próbki kału – przez trzy kolejne dni i dostarcz je do wskazanego laboratorium.
- Odbierz wyniki – czas oczekiwania może wynosić kilka dni.
- Wizyta u lekarza – lekarz medycyny pracy wystawi orzeczenie na podstawie wyników.
Art. 229 § 4 Kodeksu pracy
„Wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie są przeprowadzane na koszt pracodawcy i w godzinach pracy, jeżeli pracownik pozostaje w stosunku pracy.”
Koszty i czas oczekiwania na badania sanepidowskie
Koszt badań sanitarno-epidemiologicznych zależy od placówki, w której są wykonywane. W publicznych stacjach sanepidu ceny zazwyczaj wynoszą od 100 do 150 zł. W prywatnych laboratoriach koszty mogą być wyższe, ale czas oczekiwania na wyniki jest często krótszy. Ważne jest, aby zachować potwierdzenia wykonanych badań, ponieważ mogą być wymagane w przypadku kontroli sanitarnych.
Książeczka sanepidowska w formie fizycznej jest przeszłością, ale obowiązek przeprowadzenia badań sanitarno-epidemiologicznych nadal obowiązuje. Jest to kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego w miejscach pracy, w których istnieje ryzyko przeniesienia chorób zakaźnych. Pamiętaj, że przestrzeganie przepisów nie tylko chroni zdrowie innych, ale także zabezpiecza Cię przed ewentualnymi konsekwencjami prawnymi.
Jeśli jesteś zainteresowany pracą w gastronomii, sprawdź nasze aktualne oferty pracy.