Powrót
4 min czytania 26 września 2023

Odprawa emerytalna — kiedy i komu przysługuje?

W przypadku gdy pracownik kończy swoją karierę zawodową i przechodzi na emeryturę to przysługuje mu odprawa emerytalna. W Polsce obowiązuje wiek emerytalny, dla kobiet jest to 60 lat, dla mężczyzn 65. Czy każdy pracownik może ubiegać się o odprawę emerytalną? Kiedy odprawa nie przysługuje? Kto dostaje wyższą odprawę? Kiedy otrzymuje się odprawę emerytalną? Jak obliczyć wysokość odprawy emerytalnej?

odprawa emerytalna

SPIS TREŚCI

Czym jest odprawa emerytalna?

Odprawa emerytalna to dodatkowe świadczenie pieniężne, jakie dostaje się w momencie zakończenia kariery zawodowej. Wypłaca je ostatni pracodawca, z którym osoba przechodząca na emeryturę była związana stosunkiem pracy.

Komu i kiedy przysługuje odprawa emerytalna?

Warunki uprawniające do odprawy są regulowane przez Kodeks pracy. Uprawniony do odprawy emerytalnej jest:

  • pracownik, który nabył prawo do emerytury (poprzez osiągnięcie odpowiedniego wieku),
  • pracownik, który był zatrudniony na umowie o pracę,
  • pracownik, który zakończył stosunek pracy w związku z przejściem na emeryturę,
  • pracownik, który wcześniej nie uzyskał odprawy.

Odprawa emerytalna 2023 – jak wygląda według Kodeksu pracy?

Art.  921.  [Zasady nabycia odprawy pieniężnej]

§  1. 

Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

Wysokość odprawy emerytalnej

Wysokość świadczenia emerytalnego jest zależna od lat stażu pracy oraz od zasad panujących w zakładzie pracy. Zgodnie z kodeksem pracy minimalna wysokość odprawy emerytalnej wynosi jednomiesięczne wynagrodzenie pracownika. Świeżo upieczonemu emerytowi należy się odprawa taka, jaka ustalona jest w miejscu pracy. Może być wyższa w zależności od tego, czy pracodawca będzie chciał dać więcej.

Czytaj też: Świadectwo pracy — nowy wzór w 2023 roku

odprawa emerytalna

Czytaj też: Emerytura pomostowa — komu przysługuje i na jakich warunkach?

Kto dostaje wyższą odprawę?

Niektóre grupy zawodowe są uprzywilejowane i przysługują im wyższe odprawy. Jedną z takich grup są nauczyciele, którzy otrzymają ją w wysokości:

  • dwumiesięcznej pensji — jeśli ich staż pracy wynosi mniej niż 20 lat
  • trzymiesięcznej pensji — jeśli ich staż pracy wynosi więcej niż 20 lat

Podobnie jest w przypadku pracowników samorządowych:

  • dwumiesięczne wynagrodzenie — jeśli ich staż wynosi więcej niż 10 lat
  • trzymiesięczne wynagrodzenie — jeśli ich staż wynosi więcej niż 15 lat
  • sześciomiesięczne wynagrodzenie — przy stażu pracy większym niż 20 lat

Po 40 latach pracy w jednostkach samorządu terytorialnego należy się nagroda jubileuszowa, która przysługuje pracownikom:

  • urzędnikom państwowym
  • samorządów
  • sfery budżetowej
  • służby cywilnej
  • nauczycielom
  • górnikom
  • pracownikom usług publicznym.

Jak obliczyć wysokość odprawy emerytalnej?

Wysokość odprawy emerytalnej pracownika oblicza się tak samo jak w przypadku świadczenia urlopowego, ale bez dzielenia przez współczynnik i godziny. Tak stanowi § 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw… (Dz. U. z 1996 r. nr 62, poz. 289 ze zm.).

Odprawa emerytalna a składki ZUS

Kwestia odprawy emerytalnej jest taka, że odprawa jest zwolniona z PIT. To oznacza, że w praktyce dostanie się więcej pieniędzy niż wynosi pensja miesięczna.

Czytaj też: Sposoby na relaks po pracy

odprawa emerytalna

Co w przypadku dwóch stosunków pracy?

Jeśli pracownik pracuje na kilku etatach, to odprawa emerytalna przysługuje mu od każdego pracodawcy, z którym ma zawiązany stosunek pracy. Każdy pracodawca będzie musiał obliczyć wysokość odprawy emerytalnej względem zasad, jakie panują u niego w firmie.

Termin wypłaty odprawy emerytalnej

Odprawa dla pracowników powinna zostać wypłacona w ostatni dzień pracy (w dzień ustania stosunku pracy). Jeśli pracodawca ociąga się z jej wypłaceniem, może podlegać karze grzywny od 1000 do nawet 30 000 zł!

Kiedy nie przysługuje odprawa emerytalna?

W jakich sytuacjach nie przysługuje prawo do odprawy? Brak prawa do odprawy emerytalnej ma się gdy:

  • po rozwiązaniu stosunku pracy przejdzie się na świadczenie przedemerytalne
  • korzysta się z renty rodzinnej
  • pracuje się na umowie zlecenie lub umowie o dzieło
  • pobrało się już wcześniej odprawę

Tarcza 4.0 – zmniejszona odprawa emerytalna

Tarcza antykryzysowa 4.0, która została zawarta w ustawie 19 czerwca 2020 r. umożliwia pracodawcom obniżenie odprawy emerytalnej, ale tylko w konkretnych sytuacjach:

  • gdy w przeciągu miesiąca dochód firmy spadł o 25%
  • gdy w przeciągu dwóch miesięcy dochód spadł o 15%
  • gdy wzrosły obciążenia funduszu wynagrodzeń

Odprawa emerytalna jest ważnym aspektem życia każdego pracownika, który zbliża się do zasłużonej emerytury. To nie tylko finansowe zabezpieczenie na kolejne lata, ale także czas na realizację marzeń i planów, które mogły być odkładane z powodu pracy zawodowej. Dla wielu osób to moment, w którym mogą skupić się na własnym zdrowiu, rodzinie, pasjach, czy podróżach.

Sprawdź też: Umowa zlecenie a emerytura — czy wlicza się do stażu pracy?

Tagi

emerytura kodeks pracy odprawa pracownicza praca dla emeryta zatrudnienie