Powrót

5 min czytania 7 czerwca 2023

Przerwy w czasie pracy są kluczowym elementem ochrony zdrowia i efektywności pracownika. Polskie prawo pracy dokładnie określa, kiedy i na jakich zasadach przysługują one zatrudnionym osobom. Poznanie tych regulacji jest ważne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców, aby uniknąć potencjalnych naruszeń przepisów.

SPIS TREŚCI

• Jakie są podstawowe rodzaje przerw w pracy?
• Czas pracy – co musisz wiedzieć?
• Czy wiesz, że przerwy są regulowane nie tylko przez Kodeks pracy?
• Jakie są zasady przerw na karmienie piersią?
• Przerwy dla pracowników niepełnosprawnych – co mówią przepisy?
• Przerwy niewliczane do czasu pracy – kiedy pracodawca może je wprowadzić?
• Najczęściej zadawane pytania związane z przerwą w pracy:

Jakie są podstawowe rodzaje przerw w pracy?

Przepisy Kodeksu pracy wyraźnie określają, jakie przerwy przysługują pracownikom w zależności od długości czasu pracy. Warto znać te regulacje, aby wiedzieć, jakie prawa Ci przysługują:

Art. 134 Kodeksu pracy 

„Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, przysługuje mu przerwa trwająca co najmniej 15 minut, wliczana do czasu pracy.”

Przerwy te mają uniwersalny charakter i są stosowane w większości miejsc pracy. Oprócz tego istnieją także inne, specyficzne przerwy, zależne od rodzaju pracy lub sytuacji życiowej pracownika.

• Pracownicy młodociani – przerwa wynosząca 30 minut, gdy dobowy czas pracy przekracza 4,5 godziny.
• Przerwy przy pracy z komputerem – co najmniej 5 minut po każdej godzinie pracy przy monitorze.
• Przerwy na karmienie piersią – przysługują pracownicom w określonym wymiarze w zależności od liczby karmionych dzieci.

Dla osób wykonujących pracę wymagającą szczególnego skupienia lub obciążenia fizycznego przerwy mogą być kluczowym elementem ochrony zdrowia.

Czas pracy – co musisz wiedzieć?

Czas pracy to określony przedział czasu, w którym pracownik jest zobowiązany do wykonywania swoich obowiązków zawodowych. Jest to okres, w którym pracownik jest pod kontrolą pracodawcy i podejmuje czynności związane z wykonywaną pracą. Nie zawsze musi być to siedziba firmy. Czas pracy zazwyczaj obejmuje określoną liczbę godzin, które pracownik musi spędzić na wykonywaniu swoich obowiązków. Może to być pełny etat, czyli standardowy czas pracy wynoszący 40 godzin tygodniowo, lub inny ustalony wymiar godzin pracy w zależności od branży, rodzaju pracy lub umowy z pracodawcą.

Do czasu pracy wlicza się:

• szkolenie BHP;
• okresowe i kontrolne badania lekarskie;
• zwolnienie z wykonywania obowiązków na rzecz badań lekarskich związanych z ciążą;
• przerwa na karmienie dziecka piersią;
• przerwa wynikająca z pracy przy komputerze;
• dodatkowe przerwy w pracy wynikające z ciężkiego charakteru pracy.

Czy wiesz, że przerwy są regulowane nie tylko przez Kodeks pracy?

Wiele przerw, które stosuje się w pracy, jest wynikiem przepisów szczegółowych aktów prawnych. Na przykład, przerwy w pracy przy komputerze wynikają z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. Natomiast przerwy dla pracowników młodocianych określone są w art. 202 Kodeksu pracy.

Art. 202 § 3 Kodeksu pracy

„Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w wymiarze co najmniej 30 minut, wliczaną do czasu pracy.”

Takie regulacje mają za zadanie chronić osoby szczególnie narażone na skutki nadmiernego wysiłku fizycznego lub psychicznego.

Jakie są zasady przerw na karmienie piersią?

Przerwy na karmienie piersią są szczególnym rodzajem przerw przyznawanych wyłącznie pracownicom karmiącym. Zostały one uregulowane w art. 187 Kodeksu pracy. Ich wymiar zależy od liczby dzieci karmionych przez pracownicę:

• Dla jednego dziecka – dwie przerwy po 30 minut każda.
• Dla więcej niż jednego dziecka – dwie przerwy po 45 minut każda.
• Przerwy te mogą być na wniosek pracownicy łączone w jedną dłuższą przerwę.

Art. 187 Kodeksu pracy

„Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy, wliczanych do czasu pracy.”

Przerwy dla pracowników niepełnosprawnych – co mówią przepisy?

Osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do dodatkowej 15-minutowej przerwy, która może być wykorzystana na gimnastykę usprawniającą lub odpoczynek. Czas tej przerwy wlicza się do czasu pracy, co oznacza, że pracownik nie traci na wynagrodzeniu. Zasady te reguluje art. 17 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Czytaj też: Staż pracy — jak liczyć?

Przerwy niewliczane do czasu pracy – kiedy pracodawca może je wprowadzić?

Pracodawca ma prawo wprowadzić jedną przerwę niewliczaną do czasu pracy, trwającą maksymalnie 60 minut. Przerwa ta może być przeznaczona na spożycie posiłku lub załatwienie spraw osobistych, a jej stosowanie zależy od wewnętrznych ustaleń w firmie.

Art. 141 § 1 Kodeksu pracy

„Pracodawca może wprowadzić jedną przerwę w pracy niewliczaną do czasu pracy w wymiarze nieprzekraczającym 60 minut.”

Przepisy dotyczące przerw w pracy zostały stworzone, aby chronić zdrowie i efektywność pracowników. Od przerw dla pracowników młodocianych, przez te na karmienie piersią, aż po dodatkowe przerwy dla osób z niepełnosprawnościami – każdy rodzaj przerwy ma swoje uregulowania w polskim prawie. Znajomość tych przepisów jest kluczowa, aby uniknąć potencjalnych naruszeń i zapewnić odpowiednie warunki pracy.

Czytaj też: Urlop wypoczynkowy — komu i kiedy przysługuje?

Czytaj też: Brutto ile to netto?

Najczęściej zadawane pytania związane z przerwą w pracy

1. Ile przerwy przysługuje osobie pracującej 8 godzin dziennie?

Jeśli dobowy wymiar czasu pracy wynosi 8 godzin, to przepisy Kodeksu pracy mówią, że przysługuje przerwa właśnie w wysokości 15 minut.

2. Czy pracodawca może wyznaczać dokładny czas przerwy pracowniczej?

Tak, pracodawca może sam zdecydować, w jakich godzinach przysługuje przerwa w pracy. Powinien to zawrzeć w regulaminie zakładu pracy i poinformować pracownika na samym początku zatrudnienia.

3. Ile minut trwa przerwa w pracy 10 i 12-godzinnej?

Nowy kodeks pracy przewiduje, że w pracy powyżej 9 godzin dziennie przysługuje minimum 15 minut dodatkowej przerwy. Pracownikom, którzy pracują po 10 lub 12 godzin przysługuje 30 minut płatnej przerwy.

4. Dla kogo jest dodatkowa przerwa w pracy?

Według przepisów dodatkowa przerwa w pracy przysługuje: matkom karmiącym piersią, osobom niepełnosprawnym, pracującym przy komputerze, mającym pracę w szkodliwych, ciężkich warunkach i osobą, których wymiar pracy przekracza 9 godzin dziennie.

Sprawdź też: Zwolnienie lekarskie, czyli L4 – co trzeba wiedzieć?

Udostępnij artykuł

Tagi