Powrót

6 min czytania 12 kwietnia 2023

Niektórych sytuacji nie da się przewidzieć, mogą one wymagać wzięcia urlopu na żądanie. Warto w takich przypadkach znać przepisy kodeksu pracy. Aby korzystać z niego zgodnie z przepisami, wskazana jest znajomość podstawowych zasad. Ile dni urlopu na żądanie przysługuje pracownikowi w 2023 roku? Komu przysługuje urlop na żądanie? Jak złożyć wniosek o urlop na żądanie? Jakie są zasady udzielania urlopu na żądanie?

SPIS TREŚCI:

• Urlop na żądanie — co to jest i komu przysługuje?
• Ile dni wynosi?
• Jaki może być powód urlopu?
• Czy taki rodzaj urlopu jest płatny?
• Urlop na żądanie a urlop wypoczynkowy
• Urlop na żądanie — kodeks pracy
• Odmowa urlopu
• Urlop na żądanie na wypowiedzeniu o pracę
• Niewykorzystany urlop
• Wniosek urlopowy

Urlop na żądanie — co to jest i komu przysługuje?

Urlop na żądanie to rodzaj urlopu, który wykorzystywany jest w nagłych sytuacjach. Dotyczy on osób, które pozostają w stosunku pracy, czyli osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, które nabyły prawo do urlopu wypoczynkowego. Osoby, które są zatrudnione na umowach cywilno-prawnych nie mają możliwości żądania takiej formy dnia wolnego. Urlop na żądanie został opisany w Kodeksie Pracy w art. 167.

Ile dni wynosi urlop na żądanie?

Zastanawiasz się, ile dni wynosi urlop na żądanie?

Pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopu na żądanie we wskazanym przez pracownika terminie do 4 dni wciągu roku. Należy pamiętać, że nie jest to dodatkowy urlop przysługujący pracownikowi, lecz szczególny sposób wykorzystania urlopu. Ma być pewnego rodzaju planem awaryjnym w sytuacjach kryzysowych.

Urlop na żądanie stanowi część urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi. Ma on ten sam charakter w świetle prawa. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.

Podstawa prawna:

Kodeks pracy przepis art. 167(2) “Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.”

Powód urlopu na żądanie

Nie trzeba wyjaśniać pracodawcy, dlaczego bierze się urlop na żądanie. Zazwyczaj są to sytuacje nagłe, w których nie mamy możliwości wzięcia zwolnienia lekarskiego (L4) lub urlopu wypoczynkowego. Najczęściej są to sytuacje takie jak:

• nagła choroba pracownika, bez możliwości udania się do lekarza po zwolnienie
• śmierć bliskiego, na który nie przysługuje urlop okolicznościowy
• nagłe zachorowanie kogoś bliskiego
• problem z dojazdem do pracy
• nagłe przypadki rodzinne
• wypadek
• złe samopoczucie
• sytuacje losowe (zalanie mieszkania, zatrzaśnięte drzwi)

Czytaj też: Urlop bezpłatny

Czy urlop na żądanie jest płatny?

Urlop na żądanie jest częścią urlopu wypoczynkowego, a więc zasady jego wynagrodzenia są takie same. To oznacza, że za każdy dzień urlopu przypada 100 % należnego wynagrodzenia.

Urlop na żądanie a urlop wypoczynkowy?

Często spotyka się, że pracownicy myślą, że urlop na żądanie to dodatkowe dni wolne. Ten rodzaj urlopu jest częścią urlopu wypoczynkowego, a więc nie zwiększa on ilości dni wolnych. Różnica między nimi jest taka, że urlop na żądanie można zgłosić nagle, bez większego wyprzedzenia.

Zgodnie z Kodeksem pracy 4 dni urlopu na żądanie nie są objęte planem urlopów, właśnie z uwagi na swój charakter. Dlatego też w planie urlopów pracownik, któremu przysługuje 26 dni urlopu, musi uwzględnić tylko 22 dni, a pracownik, którego wymiar urlopu wynosi 20 dni musi zaplanować 16 dni. Liczba dni urlopu ma charakter stały nie jest zależna od wymiaru czasu pracy, ani od tego, czy pracownik posiada prawo do 20, czy też już do 26 dni urlopu wypoczynkowego rocznie.

Jeśli w ciągu roku wykorzystamy wszystkie dni urlopu wypoczynkowego, nie mamy prawa ubiegać się o urlop na żądanie.

Czytaj też: Trudny szef — jak sobie z nim radzić?

Urlop na żądanie kodeks pracy — zasady udzielania urlopu

• W Kodeksie pracy nie ma informacji, w jakich konkretnych sytuacjach pracownik może zgłosić urlop na żądanie.
• Pracodawca może odmówić udzielenia urlopu tylko w określonych sytuacjach
• Pracodawcę można poinformować o chęci wykorzystania takiej formy urlopu w dowolny, ale skuteczny sposób, można to zrobić telefonicznie lub mailowo.
• Pracownikowi nie może zostać udzielony urlop na 8 godzin, jeśli jego praca zaplanowana jest np. na 12 godzin pracy.
• Pracownik może podzielić swój urlop na żądanie na część dnia pracy, jeśli pozostało mu do wykorzystania mniej urlopu, niż wynosi wymiar czasu pracy w danym dniu.
• W momencie gdy pracownik zgłasza urlop na żądanie, pracodawca nie może żądać ujawnienia powodów przez pracownika
• Pracodawca nie może ukarać pracownika za wzięty urlop na żądanie

Czytaj też: Urlop rodzicielski

Czy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie?

Według Kodeksu Pracy pracodawca jest zobowiązany udzielić na żądanie pracownika urlopu. Może on jednak odmówić urlopu w sytuacji:

• zagrożenia zakładu pracy
• jeśli nieobecność pracownika może przeszkodzić ciągłości pracy w firmie
• zaistnienia ważnej, wcześniej nieprzewidzianej sytuacji

Pamiętając, że orzecznictwo i doktryna dopuszczają w opisanych wyżej przypadkach możliwość odmowy przez pracodawcę udzielenia urlopu na żądanie, pracodawcy powinni korzystać z tej możliwości z dużą ostrożnością.

Urlopów udziela pracodawca, a więc odmowa urlopu na żądanie jest niestety możliwa, tylko wtedy, gdy ma on do tego konkretne powody.

Urlop na żądanie na wypowiedzeniu o pracę

Osoby, które dostały lub złożyły wypowiedzenie umowy o pracę, mogą skorzystać z urlopu na żądanie. Przysługuje on na takich samych zasadach, jak tym, którzy korzystają z niego w normalnym trybie. Mogą z niego skorzystać tylko osoby, którym pozostały do wykorzystania dni urlopu wypoczynkowego.

Niewykorzystany urlop na żądanie

Niewykorzystany urlop wypoczynkowy można wykorzystać na następny rok. W przypadku urlopu na żądanie zasady są trochę inne:

4 dni urlopu na żądanie, należne pracownikowi z ogólnej liczby dni urlopu nie przechodzi na kolejny rok. Z dniem 1 stycznia następnego roku niewykorzystany urlop na żądanie staje się zwyczajnym zaległym urlopem wypoczynkowym.

Czytaj też: Zasiłek dla bezrobotnych — komu przysługuje?

Urlop na żądanie a wniosek urlopowy

Jak zgłosić pracodawcy żądanie wolnego?

W przypadku urlopu na żądanie nie trzeba składać wniosku, jeśli jest to sytuacja nagła. Często nie mamy możliwości nawet pojawienia się w tym dniu w pracy. Istotne jest to, żeby zgłosić pracodawcy urlop najpóźniej w dniu zgłoszenia urlopu. Najlepiej to zrobić przed rozpoczęciem pracy, chociaż wszystko zależy od procedur zawartych w regulaminie zakładu pracy.

Wzór wniosku o urlop na żądanie:

Źródło: www.kadry.infor.pl

Podsumowanie:

• Według kodeksu pracy: Pracownikowi przysługują cztery dni urlopu na żądanie w danym roku kalendarzowym.
• Nieobecność w pracy po zgłoszeniu przez pracownika żądania udzielenia urlopu powinna być zgłoszona jak najwcześniej. Pracownik powinien zgłosić urlop najpóźniej w dniu udzielenia urlopu. Najlepiej przed rozpoczęciem pierwszej godziny pracy.
• Przepisy zobowiązują pracodawcę do udzielenia pracownikowi urlopu na jego żądanie we wskazanym przez niego terminie.
• Urlop na żądanie to urlop w ramach przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Nie jest to zwykły urlop wypoczynkowy. Różni się tym, że składa go się w kryzysowych sytuacjach.
• Pracodawca może odmówić żądaniu pracownika w szczególnych sytuacjach. Gdy firma przeżywa kryzys, pracodawca może powołać się na paragraf Kodeksu Pracy i odmówić udzielenia dnia wolnego.
• Łączny wymiar urlopu to 4 dni w danym roku, można wykorzystać je łącznie pod rząd lub osobno.

Zgodnie z Kodeksem pracy urlop przysługuje każdemu pracownikowi na umowę o pracę. Można go zastosować w nagłych sytuacjach, ponieważ mieści się on w całym wymiarze urlopu wypoczynkowego pracownika. Najważniejsze jest, żeby zapamiętać, że żądanie należy zgłosić pracodawcy jak najwcześniej.

Sprawdź też: Urlop

Udostępnij artykuł

Tagi