Powrót

10 min czytania 9 sierpnia 2024

Każdy pracownik ma prawo do odpoczynku, a urlop wypoczynkowy daje taką możliwość. To ile dni wolnych przysługuje, zależne jest głównie od stażu pracy. Komu przysługuje urlop wypoczynkowy? Ile dni urlopu przysługuje pracownikowi? Kiedy przysługuje 26 dni urlopu? Od czego zależy wymiar urlopu? Jak obliczyć wymiar urlopu wypoczynkowego?

SPIS TREŚCI

• Komu przysługuje urlop wypoczynkowy?
• Wymiar urlopu wypoczynkowego
• Edukacja a wymiar urlopu wypoczynkowego
• Pierwszy urlop
• Czy pracownik może zrzec się prawa do urlopu wypoczynkowego?
• Urlop uzupełniający — czym jest?

Komu przysługuje urlop wypoczynkowy?

Urlop wypoczynkowy przysługuje każdemu pracownikowi, który zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę. W przypadku umowy zlecenia też jest możliwy, jeśli tylko taki zapis znajdzie się w samej umowie. Przy umowach cywilnoprawnych nie ma obowiązku udzielania urlopów, prawo to ustala pracodawca. Wymiar urlopu zależy od dotychczasowego stażu pracy pracownika.

Wymiar urlopu wypoczynkowego

Według przepisów Kodeksu pracy wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi:

• 20 dni urlopu — jeśli pracownik zatrudniony jest krócej niż 10 lat,
• 26 dni urlopu — jeśli pracownik zatrudniony jest dłużej niż 10 lat.

Wymiar urlopu dla osób, które nie pracują w pełnym wymiarze czasu pracy, liczony jest proporcjonalnie do wymiaru czasu ich pracy. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się do pełnego dnia.

Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy oraz od wykształcenia. Do stażu pracy wliczają się:

• okresy pracy,
• okres nauki,
• inne okresy zaliczane na podstawie przepisów.

Do okresu zatrudnienia, od którego zależą prawo do urlopu i jego wymiar, zalicza się także poprzednie okresy pracy, niezależnie od przerw między nimi czy sposobu zakończenia wcześniejszego zatrudnienia. Jeśli ktoś pracuje jednocześnie w dwóch lub więcej miejscach, do tego okresu wlicza się także czas trwania wcześniejszej, jeszcze niezakończonej pracy, który przypadał przed rozpoczęciem kolejnego zatrudnienia.

Do stażu pracy nie wlicza się:

• okresu pracy na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy cywilnoprawnej,
• okresu pracy na działalności gospodarczej,
• okresu urlopu bezpłatnego.

Czytaj też: Cytaty o sukcesie w pracy

Czytaj też: Co zawiera regulamin pracy?

Edukacja a wymiar urlopu wypoczynkowego

Do okresu pracy, który wpływa na wymiar urlopu, wlicza się ukończenie:

• zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa — nie więcej niż 3 lata,
• średnia szkoła zawodowa — nie więcej niż 5 lat,
• średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych – 5 lat,
• średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
• szkoły policealnej – 6 lat,
• szkoły wyższej – 8 lat.

Jeśli pracownik uczył się w trakcie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się:

• czas pracy podczas nauki
• okres nauki – w zależności od tego, co jest dla pracownika korzystniejsze.

Okresy nauki nie sumują się, to oznacza, że jeżeli pracownik ma skończone studia licencjackie i magisterskie, to do stażu pracy wliczają się tylko jedne studia wyższe.

Pierwszy urlop

Pracownik, który zaczyna pracę po raz pierwszy, w roku, w którym ją rozpoczął, zdobywa prawo do urlopu po każdym przepracowanym miesiącu. Wymiar urlopu wynosi wtedy 1/12 tego, co przysługuje mu po pełnym roku pracy. W kolejnych latach kalendarzowych pracownik nabywa prawo do pełnego wymiaru urlopu.

Przepisy Kodeksu pracy mówią, że nie ma obowiązku zaokrąglania w górę wymiaru tego urlopu do pełnego dnia. Pracodawca może, z myślą o korzyści pracownika, zaokrąglić wymiar urlopu do pełnych godzin lub dni. Musi jednak uważać, aby w ciągu roku kalendarzowego pracownik nie otrzymał więcej dni urlopu, niż mu przysługuje.

Czy pracownik może się zrzec prawa do urlopu wypoczynkowego?

Każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę przysługuje coroczny, nieprzerywany, płatny urlop wypoczynkowy. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu. Jeśli zdarzy się, że go nie wykorzysta w danym roku, to przechodzi on na następny rok. W takiej sytuacji pracownik musi go wykorzystać do 30 września kolejnego roku. Jeśli tego nie zrobi, należy się ekwiwalent za niewykorzystany urlop, który wypłacany jest wraz z wypowiedzeniem umowy o pracę.

Urlop uzupełniający — czym jest?

Urlop uzupełniający to dodatkowe dni wolne, przysługujące każdemu pracownikowi na umowie o pracę po osiągnięciu 10 lat stażu pracy. Na początek ilość urlopu wynosi 20 dni, po 10 latach przeradza się w 26 dni. Ta różnica między wyższym a niższym wymiarem urlopu (6 dni) to urlop uzupełniający.

Urlop proporcjonalny — na czym polega?

Urlop proporcjonalny to rodzaj urlopu wypoczynkowego, którego długość jest dostosowana do przepracowanego przez pracownika okresu w danym roku kalendarzowym. Jest to szczególnie ważne w sytuacjach, gdy pracownik zatrudniony jest na czas krótszy niż pełny rok kalendarzowy, np. gdy rozpoczyna pracę w połowie roku lub kończy zatrudnienie przed końcem roku.

Urlop proporcjonalny przysługuje także osobom, które są po:

• urlopie bezpłatnym,
• urlopie wychowawczym,
• okresie odbywania służby wojskowej, a także przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych,
• tymczasowym aresztowaniu,
• odbywaniu kary pozbawienia wolności,
• nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Jeśli po obliczeniu przysługującego urlopu pracownik będzie nieobecny z powodu którejś z wymienionych wcześniej przyczyn, należy odpowiednio zmniejszyć wymiar urlopu, chyba że zostanie on w całości wykorzystany przed rozpoczęciem tej nieobecności.

Wymiar urlopu określony jest przez przepisy Kodeksu pracy. To one mówią komu przysługuje i w jakiej ilości. Należy pamiętać, że urlop wypoczynkowy to bardzo ważny element życia, który pozwala zregenerować siły i utrzymać równowagę między życiem prywatnym a zawodowym. Warto pamiętać, że wymiar urlopu wynosi odpowiednią liczbę dni w zależności od stażu pracy, a pracownikowi przysługuje urlop, który może efektywnie wykorzystać na odpoczynek i regenerację.

Sprawdź też: Rekrutacja agencji pracy — jak przebiega?

Udostępnij artykuł

Tagi